Petri Cornelissen over zijn 5-stappenmodel: de schijf van vijf

De ‘schijf van vijf’ gaat al een hele tijd mee. En dan bedoelen we niet die schijf van het Voedingscentrum. Petri Cornelissen ontwikkelde de zorg-schijf ruim tien jaar geleden, toen de wetgeving veranderde. Petri: “Lange tijd vergoedde de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) veel zorg. We leefden echt in een verzorgingsstaat. In 2015 kwam daaraan een einde. Met de komst van de Wlz en Wmo moesten we de zorg voor mensen steeds meer thuis gaan regelen.” En zo ging het gesprek vaker over positieve gezondheid. “Vanuit mijn trainings- en adviesbureau Zomer & Cornelissen werkte ik in die tijd voor Brabantzorg. Het vraagstuk rondom zelfredzaamheid speelde daar natuurlijk ook. Ik ontwikkelde de methode om bij de medewerkers daar echt een andere mindset te ontwikkelen.” Dat de schijf van vijf een link heeft met het Voedingscentrum is niet toevallig. “Die van het Voedingscentrum gaat natuurlijk ook over gezondheid. Ik vind die associatie niet verkeerd.” 

Overnemen is ontnemen

In zijn schijf van vijf zet Petri de zorgvrager centraal. “Mijn doel met deze methode is om de zelfredzaamheid en eigen regie van de cliënt te behouden. Of zelfs te vergroten. In mijn oorspronkelijke model stond de cliënt in het midden, met in de schillen daaromheen de hulpmiddelen, naasten, vrijwilligers en zorgmedewerkers.” Petri benadrukt echter dat de grootste verandering plaatsvindt in de buitenste schil: de ouderenzorg-professional. Zijn trainingen richten zich daarom op gedragsverandering bij die groep. “Alles wat je van een cliënt overneemt, ontneem je hem. Bijvoorbeeld als je als zorgmedewerker even de krant ophaalt uit de brievenbus. Dat is een kleine moeite en natuurlijk doe je dat even als iemand dat vraagt. Maar besef je dat je de cliënt de wandeling naar de brievenbus ontneemt. En het mogelijke sociale contact onderweg. Dat inzicht hebben zorgmedewerkers vaak nodig om het te kunnen veranderen.”

Meer doen met minder mensen

“Vanuit mijn trainings- en adviesbureau verzorg ik trainingen op maat rondom het toepassen van de schijf van vijf. Daarin begeleid ik zorgmedewerkers in hun rol in de gespreksvoering,” vervolgt Petri. “Gesprekken zijn de basis. Een vraag als ‘welke bijdrage blijft u leveren aan uw vader of moeder?’ vinden zorgmedewerkers spannend om te stellen aan de familie van een nieuwe cliënt, maar is de kern van de verandering. Ik geef concrete tips en handvatten over deze dialoog. Dat gaat over de kracht van het luisteren en de kunst van het vragen stellen.” Uiteindelijk kan dit veel opleveren in de zorg, denkt Petri. “Ik ben ervan overtuigd dat we meer mensen kunnen helpen met hetzelfde aantal of zelfs minder zorgmedewerkers. Het gaat erom dat we de zorgvragen beter inrichten. Stel dat een zorgmedewerker niet langer 2 momenten per dag een kwartier besteedt aan steunkousen aan- en uittrekken, omdat iemand het met een hulpmiddel zelf nog kan. Dat scheelt 7 dagen in de week een half uur per dag. Reken maar uit.” 

Stel dat een zorgmedewerker niet langer 2 momenten per dag een kwartier besteedt aan steunkousen aan- en uittrekken, omdat iemand het met een hulpmiddel zelf nog kan. Dat scheelt 7 dagen in de week een half uur per dag.

Leren en reflecteren

Petri verwacht de komende jaren nog een toename van de druk op de zorg. Maar na de piek van de vergrijzing én een andere mindset van iedereen, ziet hij het positief in. “Als we met zijn allen open blijven staan voor verandering en ontwikkeling, kunnen we heel veel aan.” Petri nodigt ouderenzorg-professionals dan ook uit om te blijven leren en reflecteren. “Bespreek met collega’s situaties die je misschien anders kunt oppakken. Wees daarin niet bang om elkaar feedback te geven, maar zoek naar de overeenkomsten en positiviteit binnen de zorgteams.” En zijn advies aan de Twentenaren die nog zoekende zijn naar hun bijdrage in de zorg? “Houd de media goed in de gaten. Lees wat er gebeurt in de ouderenzorg en bedenk vooral ook wat je zelf kunt doen. Voor anderen in jouw omgeving, maar ook voor jezelf. Je hebt zelf veel invloed op hoe je gezond oud wordt.”