Wat onze beweging teweeg brengt

“Heel m’n leven werk ik al in de zorg. Eerst in de psychiatrie, later als verpleegkundige en inmiddels in deze rol in de ouderenzorg. Verschillende functies, maar toch draaien ze allemaal om hetzelfde: een bijdrage leveren aan mensen die dat nodig hebben. En ondanks dat het zorglandschap heel anders is dan toen ik begon, is het doel altijd hetzelfde gebleven. Júist in de veranderingen waar we nu middenin zitten.” 

Na regen volgt groen gras

“Het aantal ouderen neemt toe, maar de arbeidsmarkt groeit niet mee. Daarvoor kunnen we onze ogen simpelweg niet sluiten. Ik merk dat dat twee soorten reacties oproept. De ene groep gaat mee in de beweging of loopt zelfs voorop. Ik zie allerlei initiatieven om zelfredzaamheid en eigen regie te stimuleren. Fantastisch, want dit opent een heleboel deuren. Een andere groep ziet vooral de uitdagingen die de veranderingen met zich meebrengen. Heel logisch en ook heel normaal bij zulke grote veranderingen. We gaan iets aanpassen wat we decennialang op eenzelfde manier hebben gedaan. Dat gaat niet van de een op andere dag en dat hoeft ook niet. Ik hoop alleen dat we open kunnen staan voor een andere blik. In plaats van te mopperen op de regen, kunnen we ook een paraplu kopen of regenkleding aantrekken. En met elkaar bepalen hoe we met de regen omgaan. Of nog beter: beseffen dat regen ook zorgt voor mooie groene tuinen.”

Klein verschil, groot effect

“Ondanks dat we allemaal behoefte hebben aan ‘eigen regie’ kan het ook best spannend zijn. Als je een zorg- of ondersteuningsvraag hebt, kun je niet alles meer zelf. En weet je, dat hoeft ook niet. Laat ik voorop stellen dat we als maatschappij de zorg en ondersteuning blijven bieden die nodig is. We moeten alleen herzien wat we verstaan onder de term ‘nodig’. Iemand die zichzelf niet meer kan aankleden, kan misschien nog wel zelf een outfit kiezen en klaarleggen. En iemand die medicatie nodig heeft, kan met behulp van een medicijndispenser zelf op de juiste tijd de juiste dosering innemen. Zelfs met dit soort kleine voorbeelden maken we de zorgvrager écht zelfredzamer. We zetten mensen ermee in hun kracht. Met de juiste begeleiding en slimme hulpmiddelen is er vaak meer mogelijk dan we denken. Hoe mooi is het dat ouderen keuzes kunnen blijven maken over hun eigen leven, in hun eigen huis.” 

Nog steeds een zorghart

“De beweging ‘Zelf zorgen, samen doen’ levert daarnaast ook de ouderenzorg-professional veel op. Zorgmedewerkers hebben over het algemeen een ontzettend groot zorghart. Ze willen vaak voor een ander zorgen - en dat is hen ook zo geleerd. Maar met de ontwikkelingen kan dat niet meer op de manier zoals we dat gewend waren. Met de inzet van hulpmiddelen, naasten en vrijwilligers willen we hen ontlasten en beschermen. Zodat zij, met hun zorghart, kunnen doen wat echt alleen de professional kan. Ik kan er lang over praten hoeveel zingeving het je oplevert om een ander zelfredzaam te maken. Maar eerlijk: dat mag je als zorgmedewerker vooral zelf ervaren. Daarom is het ook zo belangrijk dat we onderling de successen delen en elkaar op die manier inspireren. Dat we elkaar laten zien op hoeveel verschillende manieren je kunt ‘zorgen’.”

In plaats van te mopperen op de regen, kunnen we ook een paraplu kopen of regenkleding aantrekken. En met elkaar bepalen hoe we met de regen omgaan. Of nog beter: beseffen dat regen ook zorgt voor mooie groene tuinen.

Waar haal je de tijd vandaan?

“Om de ouderenzorg-professional te ontlasten, kunnen we als maatschappij allemaal ons steentje bijdragen. En dat is best uitdagend in de huidige tijd. Vroeger verdiende vaak één persoon in een gezin het geld, tegenwoordig werken vaak beide partners. Daarnaast hebben we een druk sociaal leven met vrienden, sport, en noem het maar op. Ik snap best dat je denkt: waar haal ik de tijd vandaan? Toch hoeft iets betekenen voor een ander niet veel tijd te kosten. Als je je eigen heg snoeit, kun je die van je buurman er misschien ook wel bij doen. En als je zelf een maaltijd bereidt, kun je ook twee bordjes extra koken voor je ouders. Ook als iemand zorg ontvangt van een zorgprofessional, kun je als naaste nog iets blijven betekenen. Je blijft onmisbaar in het leven van je familielid op een manier die bij jullie allebei past.”

Zien in plaats van zorgen

“Het klinkt misschien wat oubollig, maar uiteindelijk draait het allemaal om het omkijken naar elkaar. Zonder dat is de ouderenzorg niet houdbaar. En ik denk dat we anders ook van elkaar vervreemden. Onze beweging is niet een zoveelste initiatief, dat na een tijdje weer verdwijnt. We moeten het blijvend anders gaan doen. Dat is wennen en er zullen ongetwijfeld dingen fout gaan. Of anders dan gedacht. Laten we dat met elkaar gaan ontdekken. Ik ben ervan overtuigd dat we er als samenleving juist op vooruit gaan. Door elkaar echt te zien en naar elkaar te luisteren, in plaats van alleen maar te zorgen.”